Ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ στο Κάστρο του Ανάβατου
Ο Ανάβατος, χωριό της κεντρικής Χίου απέχει 20,5 χλμ. από την πρωτεύουσα του νησιού. Στους πρόποδες του λόφου αναπτύσσεται το νεότερο χωριό. Το παλαιό ομώνυμο χωριό, το λεγόμενο «Κάστρο» βρίσκεται στην κορυφή του λόφου και σήμερα είναι ερειπωμένο. Ο νεότερος οικισμός συγκροτήθηκε μετά τη σφαγή της Χίου, το 1822. Ο παλαιότερος οικισμός εγκαταλείφθηκε ολοκληρωτικά μετά τον σεισμό του 1881.
Ο ιερός ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ στο Νέο Χωριό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ναοδομίας του τέλους του 19ου αιώνα. Αρχιτεκτονικά ακολουθεί τον τύπο της δίκλιτης βασιλικής. Η σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα επάλληλων οικοδομικών φάσεων σε διαδοχικές περιόδους. Ο ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ τιμάται στις 8 Νοεμβρίου. Ο παλαιός ομώνυμος ναός δεσπόζει στην κορυφή της «καστροπολιτείας» του μεσαιωνικού Ανάβατου. Χτισμένος επάνω σε απόκρημνο βράχο, χάρη στην αρχιτεκτονική του μορφολογία που παραπέμπει σε μεσαιωνικές κατοικήσεις, ο Ανάβατος έχει χαρακτηριστεί ως ο «Μυστράς» του Αιγαίου. Αν μετά την στάση στο νεότερο οικισμό του Ανάβατου, επιλέξει ο περιηγητής να επισκεφθεί τον μεσαιωνικό οικισμό, θα βιώσει μία μοναδική εμπειρία και ένα αξέχαστο ταξίδι στον χρόνο.
Ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ στο Κάστρο του Ανάβατου
Το οικιστικό σύνολο του παλαιού χωριού του Ανάβατου αναπτύσσεται στην παρειά ενός βράχου, ύψους 450 μέτρων περιβαλλόμενου από δύο φαράγγια. Αποτελεί μία δυναμική οικιστική ενότητα τετρακοσίων κτισμάτων που ενσωματώνονται εντυπωσιακά στο ανάγλυφο του βράχου.
Η εγκατάσταση στη βραχώδη κορυφή συντελέστηκε για αμυντικούς λόγους, ώστε να είναι προστατευμένοι οι κάτοικοι από τις εχθρικές επιθέσεις.
Στον γραφικό ερειπωμένο οικισμό του Κάστρου, που εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη, δεσπόζει ο ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Το Κάστρο στον Ανάβατο χωριζόταν σε τέσσερις γειτονιές: του Ταξιάρχη, της Παναγίας, του Κακούιν και της Στενής Πόρτας. Στην γειτονιά του Ταξιάρχη, κοντά στο ναό σώζεται ένα από τα δύο καμαροσκεπή διαβατικά. Πρόκειται για ένα είδος σκεπαστού δρόμου, μιας στοάς. Ο ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ είναι ένα σημαντικό μεταβυζαντινό μνημείο. Από το σύνολο των 112 οικοδομημάτων στον ερειπωμένο γραφικό οικισμό του Ανάβατου καλύτερα διατηρούνται το τριώροφο κτήριο και ο ναός του Ταξιάρχη.