Λιθί
Το Λιθί είναι χωριό της δυτικής Χίου, σε οδική απόσταση 24 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου. Ανήκει στα Δυτικά Μαστιχοχώρια και βρίσκεται σε ημιορεινή περιοχή, στη δυτική πλαγιά του βουνού Ερεικανή, χτισμένο αμφιθεατρικά, ανάμεσα σε πεύκα και άλλη πλούσια βλάστηση, με θέα στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.
Στο Λιθί δεν διασώζεται η μορφή του μεσαιωνικού «καστροχωρίου». Η ονομασία του χωριού πιθανολογείται ότι προήλθε από τον λιμένα του και συγκεκριμένα από την φράση «αληθής λιμήν». Σε παλαιότερες πηγές αναφέρεται η ονομασία του ως Ληθί με «η» στην πρώτη συλλαβή.
Οι κάτοικοι του ονομάζονται Λιθονομούσοι (θηλυκό «Λιθονομούσαινες») στη Χίο, και όχι «Λιθούσοι», όπως θα ήταν αναμενόμενο σε αντιστοιχία με τους κατοίκους των άλλων χωριών (π.χ. Μεστούσοι, Πυργούσοι κλπ.). Η διάλεκτος της περιοχής διατηρεί πολλές ιδιοτυπίες και είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες του νησιού.
Ο ενοριακός ναός, η λεγόμενη «χωριοεκκλησιά» του Λιθίου είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Οι κάτοικοι δείχνουν μεγάλη ευσέβεια στον στρατηλάτη άγιο, γι’ αυτό και στη μνήμη του, αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία η εικόνα του αγίου περνάει έξω από όλα τα σπίτια. Η παράδοση ορίζει να υπάρχει η συνοδεία ενός τουλάχιστον καβαλάρη. Μετά η φορητή εικόνα επιστρέφει στην εκκλησία.
Αξιοθέατο φυσιολατρικού ενδιαφέροντος στην περιοχή του Λιθίου είναι το μικρό σπήλαιο Συκιά, η ηλικία του οποίου εκτιμάται στα 200 εκατομμύρια χρόνια.
Το Λιθί είναι η πατρίδα του μεγάλου τραπεζίτη και εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Στην περιοχή δίδαξε, επίσης, ως δάσκαλος ο άγιος Νεκτάριος για μία δεκαετία κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Ο νεαρός τότε δάσκαλος αγάπησε πολύ τους ανθρώπους του Λιθίου και διατήρησε στενό δεσμό μαζί τους, ακόμα κι όταν, ως ιερομόναχος ήδη ανεχώρησε από το νησί. Επίσης, γνώρισε δύο μεγάλους γέροντες του μοναχισμού, τον Όσιο Παρθένιο τον μεγάλο ασκητή του Προβατείου όρους και κτήτορα της Μονής του Αγίου Μάρκου και τον Όσιο Παχώμιο στη σκήτη των Αγίων Πατέρων. Μάλιστα ο Παχώμιος επρόκειτο να γίνει ο πνευματικός πατέρας και καθοδηγητής του Αγίου. Ο πολύ στενός πνευματικός και φιλικός τους δεσμός διατηρήθηκε μέχρι το οσιακό τέλος του Γέροντα.
Την περίοδο της απελευθέρωσης της Χίου από τους Τούρκους τον Νοέμβριο του 1912, στο Λιθί διεξάχθηκε μία καθοριστική μάχη με επικεφαλής από την πλευρά του ελληνικού στρατού τον εθελοντή Κρητικό και Μακεδονομάχο Γεώργιο Πέρρο. Ο αγωνιστής Γεώργιος Πέρρος θυσιάστηκε μαχόμενος με φιλοπατρία και αυταπάρνηση, καθυστερώντας τα τουρκικά στρατεύματα και προκαλώντας τους καθοριστικές απώλειες.